कपाशीवरील शेंदरी (गुलाबी) बोंडअळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी करावयाच्या उपाययोजना

             जळगांव, (जिमाका) दि. 13 - कापुस पिकावर शेंदरी/गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव दिसुन येत आहे. या किडीचे वेळीच व्यवस्थापन न केल्यास येत्या हंगामात पिकांचे मोठया प्रमाणावर नुकसान होण्याची शक्यता आहे.  

            कापूस पिक माहे जानेवारी अखेर शेतातुन काढुन टाकावे व फरदड घेऊ नये, जानेवारी 2021 नंतर 5 ते 6 महिने कापूस विरहीत शेत ठेवल्यास शेंदरी बोंडअळीचा जीवनक्रम संपुष्टात येतो व त्यामुळे पुढील हंगामात बोंडअळीचा प्रादुर्भाव कमी होतो. शेदरी बोंडअळीला डिसेंबर महिन्यानंतर खाद्य उपलब्ध नसल्यास सुप्त अवस्थेत जाते, परंतु फरदडीमुळे जीवनक्रम चालु राहुन पुढील हंगामात लागवड करण्यात येणाऱ्या कापसावर तिचा पुन्हा प्रादुर्भाव होतो. फरदडीपासुन थोडेफार उत्पादन मिळत असले तरी या किडीचा पुढील हंगामातील प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी शेतकऱ्यांनी फरदड न घेता पऱ्हाट्या रोटाव्हेटर किंवा श्रेडर यासारख्या यंत्राव्दारे पऱ्हाट्यांचे छोटे छोटे तुकडे करुन ते जमिनीत गाडावेत. हंगाम संपल्यावर शेतामध्ये शेळया, मेंढया तसेच जनावरे चरण्यासाठी सोडावीत. त्यामुळे प्रादुर्भावग्रस्त पाते व बोंडे खाल्याने बोंडअळीचा प्रादुर्भाव कमी होण्यास मदत होते. कपाशीच्या पऱ्हाट्यांमध्ये किडीच्या सुप्त अवस्था राहत असल्याने त्याची गंजी करुन बांधावर ठेवु नये. पीक काढणीनंतर कपाशीच्या पऱ्हाट्या व्यवस्थित न उघडलेली किडग्रस्त बोंडे व पाला पाचोळा नष्ट करुन शेत स्वच्छ ठेवावे, पऱ्हाट्या शेतातुन काढल्यानंतर त्याची साठवणूक न करता त्या कांडी कोळसा/इंधन ब्रिकेटस तयार करणाऱ्या कारखान्यांना द्यावेत. पीक काढणीनंतर जमिनीची खोल नांगरट करावी त्यामुळे जमिनीवर आलेले किडींचे कोष तसेच इतर अवस्था नष्ट होतील. मार्केटयार्ड, जिनींग मिल परिसरात कापसापासुन निर्माण झालेला कचरा, सरकीतील अळया व कोष नष्ट करणे तसेच त्याठिकाणी व कापुस साठवण केलेल्या जागी प्रकाश सापळे, कामगंध सापळे (फेरोमन ट्रॅप्स) लावून त्यात अडकलेले पतंग नियमीत गोळा करुन नष्ट करण्याबाबत संबंधितांना प्रवृत्त करावे, महाराष्ट्र कृषि उदयोग विकास महामंडळ यांचे अधिकृत डीलर मार्फत गुलाबी बोंडअळीच्या नियंत्रणासाठी क्विनॉलफॉस 25 % ईसी व क्लोरोपायरीफॉस 20% ईसी (250 मिली पँकींग साईज) या किटकनाशकांचा पुरवठा करण्यात येत आहे.  किटकनाशके पुरवठा 50 टक्के अनुदानावर (क्विनॉलफॉस रु. 56.50/- व क्लोरोपायरीफॉस रु. 52.50) करण्यात येत आहे. असे संभाजी ठाकूर, जिल्हा अधिक्षक कृषि अधिकारी, जळगाव यांनी एका प्रसिध्दी पत्रकान्वये कळविले आहे.

००००